Eski yöneticim Efser Özalp aradığında sesi oldukça üzgün geliyordu. Küresel bir şirkette Global Tedarik Zinciri Direktörü olarak çalışıyordu. 5 farklı ülkenin tedarik zinciri yapısını yöneten kritik bir pozisyondaydı. Ekibindeki kıymetli bir müdürü ayrılıyor ve şirket içinde başka bir pozisyona geçiyordu.

– İyi bir lojistik müdürüne ihtiyacım var. Çevrende bizimle çalışacak, iyi adaylar var mı?, diye sordu.

Efser Hanım geçmişte ekibinde birlikte çalıştığım, çok şeyler öğrendiğim, değer verdiğim birisiydi.

– Akşama kadar uygun olduğunu düşündüğüm isimleri paylaşırım, dedim.

Desteğe ihtiyacı acildi, işimi bir süreliğine bıraktım, sakin kafa ile bağlantı ağımdaki isimleri gözden geçirmeye başladım. Üç tanıdık arkadaşımı buldum, kendisine karşı mahcup olmayacağım, gönül rahatlığı ile özgeçmişlerini iletebileceğim. Arkadaşlarımı önden arayıp böyle bir fırsata açık olduklarını teyit ettim. Ardından güçlü ve zayıf yönler listesi oluşturdum. Bu listede her biri için, aday pozisyonda başarılı kılacak güçlü yönlerini ve beraber çalışmaları durumunda destek olunması gereken gelişim alanlarını belirttim. Akşama da arayarak Efser Hanım’a isimlerini, özgeçmişlerini ve hazırladığım güçlü/zayıf yönler listesini verdim.

2 tanesini eleyerek geçmişte aynı ekipte birlikte çalıştığımız Gürkan Sözer için mülakat sürecini başlattılar. İnsan Kaynakları ile ön görüşme, kişilik envanteri testi, bağlı olunan amir ile görüşme gibi adımların her birinden geçirdiler.  Tüm bu adımların sonunda Gürkan Lojistik Müdürü yeni işine başladı.

Aktif bir arayış içinde olmamasına rağmen fırsat Gürkan’ın ayağına geldi. Şef pozisyonunda çalışırken terfi alarak müdür pozisyona geçti. Bu benim sayemde gerçekleşmedi; birlikte çalıştığımız dönemlerde bende bıraktığı olumlu izler sayesinde oldu.

Çalışkandı, sorumluluk sahibi idi, gelişime açıktı, analitik zekâsı kuvvetliydi. Sorumluluğu altındaki işlerde güzel işler çıkarmıştı. Ben Gürkan’ın bağlantı ağından birisi olarak ona bu fırsat için sadece aracı olmuştum.

Burada Gürkan’a referans olunmuştu; torpil yapılmamıştı. Referans ile torpil arasında derin uçurumlar vardır:

•Referansta emek vardır; torpilde yoktur. Referans olunan kişi geçmiş dönemde kendi emeğiyle iyi izler bırakmıştır. Önüne gelen fırsat için değerlendirilmeyi kendi çabalarıyla hak etmiştir. Torpil yapılan kişinin, yapan kişiyle bir yakınlığı veya menfaat ilişkisi vardır. Fırsat için değerlendirmeyi hak edip etmediği derin şüpheler içerir.

•Referansta liyakat vardır, torpilde yoktur. Türk Dil Kurumu tanımı ile liyakat, kişinin kendisine iş verilmeye uygunluk durumudur. Referans olunan kişi olası fırsat için liyakatin sorgulandığı tüm süreçlere dahil edilir. Bu süreçleri geçerse ve diğer adaylardan daha iyiyse fırsatı kapar. Torpil yapılan kişi, pozisyona tepeden indirilir.

•Referans edilen kişi talep edilir; torpil yapan kişi talep eder. Bu örnekte olduğu gibi Gürkan için arka tarafta iyi şeyler konuşulup, iyi planlar yapılırken Gürkan’ın bundan haberi yoktu. Torpilde kişi hak etmediği bir pozisyon için, güç sahibi kişilerden, kendi talepte bulunur.

Yalancının mumu nasıl  yatsıya kadar yanarsa; torpil ile bir yere gelen kişinin o pozisyonda ömrü sınırlıdır. İş yaşamındaki başarı, sizin hakkınızda olumlu referans verebilecek kişilerin sayısı ile doğru orantılıdır.

Keyifli günler dilerim.

İnan Acılıoğlu

Not: İsimlerinin kullanılmasına izin veren değerli dostlarım Efser Özalp ve Gürkan Sözer’e teşekkürler.