Devrim başladı; geri dönüşü yok. Dijital çağ ile birlikte sadece özel yaşamlarımız değil, iş hayatı da fazlası ile nasibini alıyor/alacak.

Beyaz Yakalı’nın İşi Risk Altında yazımda dijital devrimin Beyaz Yakalı çalışanların yaptığı işleri nasıl etkileyeceğini yazmıştım. Farklı araştırmalar aynı noktayı vurguluyor: “Hiç kimse bugünkü işini yarın garanti sanmamalı!”.

Peki Beyaz Yakalı’nın işini elinden kim alacak?  Ve Beyaz Yakalı bu değişimi fırsata çevirmek için ne yapmalı?

Öncelikle teknolojinin yaşamlarımıza girmiş bir kaç örneğine göz atalım:

•İlk otomatik otel 2015 yılında Nagasaki’de açıldı. Otelde sadece robotlar çalışıyor ve otelin gecelik konaklama fiyatı 80 USD. (*)

•California Santa Cruz Üniversitesi’nin geliştirdiği EMI isimli YAZILIM ,Bach’ı taklit ederek beste yapabiliyor. İşinde uzman dinleyici kitle, besteleri Bach’ınkinden ayıramayıp övgüler yağdırdı.(**)

•Yale Üniversitesi 2014 yılında yapay pankreas yaptı. Iphone uygulaması kandaki şeker seviyesini sürekli ölçerek;yapay pankreasa, kana insülin veya glukagon enjekte etmesi için talimat veriyor.(**)

•San Francisco’daki ilk otomatik eczanede sadece tek bir robot çalışıyor.  ABD’de reçetelerin %1,7 si hatalı karşılanırken (yılda 50 milyon hatalı reçete/yıl); robot ilk yılında 2 milyondan fazla reçeteyi hatasız karşıladı.(**)

•Kanımızda dolaşarak kanseri önden teşhis edecek olan nanoteknolojik robotların ilk örnekleri insan kanında dolaşmaya başladı (**)

•Yeni Steve Jobs ve dünyayı değiştirecek insan olarak anılan Elon Musk, insan beyni ile yapay zekayı birleştirecek Neuralink şirketini faaliyete geçirdi. Birleşme insan beynine takılan bir çip ile gerçekleşiyor.

Bu örnekler Beyaz Yakalı’nın işini elinden kimin alacağı hakkında ipuçlarını veriyor:

•Yapay zeka yazılımları iş hayatında hızlı şekilde yaygınlaşıyor, daha da yaygınlaşacak.

•Elindeki veri veya bilgilerle karar alarak iş süreçlerinde katma değer yaratan beyaz yaka işlerin bir kısmı, yapay zeka yazılımlarına devredilecek. Rutin iş adımlarına sahip Muhasebe gibi birimlerin, karar alabilen yapay zeka ürünlerinden en çok etkilenen birimler olması bekleniyor.

•2016 Ekim’de Paris’te perakendede yapay zeka ve veri analitiği kullanılan dijital ürünlerin anlatıldığı, XCeleratekonferansına katıldım. Dijital ürünler “tedarikçi seçimi”, “fiyat belirleme”, “indirim uygulanacak ürünlerin seçimi” gibi bir çok kritik süreçte karar alabiliyor veya kullanıcıya seçenekler sunabiliyor. Bu ürünler ile satın alma biriminde çalışanların nitelik ve ihtiyacının değişmemesi pek olası görünmüyor.

•İş süreçlerinin dijitalleştirilmesi hızla uygulama alanı buluyor. E-posta, telefon, sözlü iletişim ile yürüyen ve standart olmayan iş süreçlerinin her bir adımı dijital ortamlarda ilerliyor. Daha kısa, daha verimli, hatasız ve standart iş süreçleri daha az çalışan ile gerçekleştiriliyor.

•3D Yazıcılar ile ürünler temin ettiğimiz noktada kişiye özel üretilmeye başlandı bile. Yakın gelecekte giderek yaygınlaşacak. Nike markalı bir ayakkabı için ayak ölçülerimiz alınacak; ayağımıza dört dörtlük uyan ayakkabı dakikalar içinde mağazanın içinde hazır olacak. Tüm tedarik zincirinin iş tarifleri; planlama, lojistik süreçleri; çalışan nitelik ve ihtiyaçları derinden etkilenecek.

•İş Zekası ürünler gerçek zamanlı anlık (real time) raporlar sağlayabiliyorlar. Görsel raporlar sürekli kendini güncel tutabilirken şirketlere reaktif değil proaktif aksiyon alabilme esnekliği getiriyor. İşinin tümü veya önemli bir kısmı rapor hazırlamak olan bir Beyaz Yakalı’nın ne derece etkileneceğini görmek zor değil.

•Nike üst segment bir ayakkabısının reklamını, boğazda sabah koşusu yapan kişinin Spotify’da dinlediği müzik parçasını tespit ederek, kişiye özel olarak veriyor. Bu, sosyal medya gibi mecralardan gelen büyük verinin anlamlandırılarak pazarlama faaliyetlerinde kullanılmasına sadece bir örnek. Kitlesel pazarlama yerini kişiye özel pazarlamaya bırakıyor. Bu gerçekle, büyük veri konusunda kendisini geliştirmemiş bir pazarlamacı Beyaz Yakalı’nın işini aynı şekilde yaparak devam edebilmesi mümkün mü?

Hangi işlerin ne kadar etkileceğini gösteren bir de site yapmışlar; will robots take my job (ne denli gerçekçidir, bir kaynak yok elimde; ama fikir verebilir)

Futurist Ufuk Tarhan T-İnsan kitabında bütün bu gelişmeler karşısında “Bana bir şey olmaz” demenin 1943’te IBM başkanın Thomas Watson’ın verdiği tepkiye benzetiyor. Watson bütün dünyada sadece 5 bilgisayarlık bir pazar olduğunu söylemişti. Aksine 3.sanayi devrimi ile bütün iş ortamları bilgisayarlarla donatıldı… Şimdi sıra 4.devrimde.

Peki Beyaz Yakalı’nın yapabileceği hiç mi bir şey yok? Tabi ki var…Bir sonraki yazımda.

Keyifli günler dilerim.

İnan Acılıoğlu.